Koleżanki i Koledzy. Szanowni Energetycy!
Po raz kolejny – co jest dla mnie zaszczytem – mam okazję skierować do Państwa kilka ciepłych słów przekazując życzenia z okazji Dnia Energetyka 2017 roku. Szczególnie jest mi miło, że mogę to uczynić w jubileuszowym roku 55 - lecia Elektrowni Turów.
W imieniu Zarządu Międzyzakładowego Związku Zawodowego Pracowników Ruchu Ciągłego w Elektrowni Turów zwracam się do wszystkich Pracowników naszego Oddziału - a w szczególności do członków naszego związku - z życzeniami wszelkiej pomyślności w zawodowej realizacji zamierzeń. Słowa te kieruję również do Pracowników Spółek i oddziałów Spółek tj. Eltur-Serwis, Epore, Eltur- Trans jako Oddz. Spółki Betrans, Elbest, MegaMed, MegaSerwis i „centrali”. Wszystkie funkcjonują w naszym najbliższym otoczeniu.
Przyjmijcie Państwo proszę życzenia wielu sukcesów w życiu zawodowym oraz radości i szczęścia w życiu osobistym. W imieniu własnym oraz w imieniu koleżanek i kolegów z naszej organizacji życzę Państwu a za Państwa pośrednictwem Waszym najbliższym wielu szczęśliwych w życiu chwil. Zdrowia, zadowolenia i satysfakcji z życiowych osiągnięć. Życzę godnego statusu społecznego na przyszłe lata oraz wytrwałości w realizacji planów zawodowych i rodzinnych. Wszystkim Nam życzę nieustannego uznania w środowisku, w którym realizujemy się zawodowo, rodzinnie i społecznie. W realizacji naszych marzeń i zamierzeń niech nas wspiera i opieką otacza św. Maksymilian Maria Kolbe – nasz duchowy patron. Patron wszystkich Energetyków. Czuwając nad nami niech wspomaga w realizacji tych niełatwych przecież zadań. Niech umacnia nas w cierpliwości i wytrwałości. Tych, którym w tym dniu przypadnie pracować niech Święty Maksymilian otoczy szczególną opieką i troską by bezpiecznie mogli wypełniać swoje bardzo odpowiedzialne obowiązki.
Życzę Państwu bezpiecznej, bezawaryjnej pracy i godziwej za nią zapłaty.
Janusz Mańko
Zarząd Wojewódzki FZZ województwa Dolnośląskiego zorganizował spotkanie w dniach 21-22.06. Posiedzeniu przewodniczył Krzysztof KISIELEWSKI - Przewodniczący Zarządu Wojewódzkiego FZZ. Głównym tematem było: przedstawienie sprawozdania z prac ZWD FZZ za rok 2016, zmiany we władzach ZG FZZ, zmiany statutowe, Powiatowe Rady Rynku Pracy.
Przedstawienie informacji w sprawie dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego, wprowadzonego ustawą. Przewodniczący przedstawił stan realizacji strategii rozwoju województwa, regionalnych programów strategicznych oraz przekazał informację o bieżącej sytuacji na rynku pracy i o różnych formach umów. W trakcie dyskusji FZZ w końcowej fazie posiedzenia przedstawione zostały: informacje organizacji członkowskich ZW o bieżącej sytuacji w zakładach pracy, działania przedstawicieli ZWD FZZ/WRDS oraz sprawy finansowe FZZ.
Przy pięknej słonecznej pogodzie - w ostatni piątek maja - odbyła się kolejna plenerowa impreza zorganizowana przez nasz związek. Był pieczony prosiak, było piwo i coś jeszcze była muzyka a jak muzyka to również tańce. Przygrywał nam zespół „Horyzont” Rozpoczęliśmy o godz. 16.
W tym roku zaprosiliśmy na piknik Dyrektora naszego Oddziału Pana Piotra Frąszczaka, który nas odwiedził, skierował kilka ciepłych słów, pogratulował inicjatywy organizacji pikniku, pobiesiadował z nami trochę i podziękował za zaproszenie. Bawiliśmy się w ogródku piwnym Hotelu Rychło w Bogatyni. Przysłowiowy „parkiet” pękał w szwach. Jak zwykle w pięknej oprawie został sprawiony pieczony prosiak. Pozostałe menu przygotowała nam załoga hotelowej restauracji Cefe-r. Bawiliśmy się prześwietnie do późnego wieczora. Po pikniku uczestnicy ze Zgorzelca i miejscowości przelotowych mieli zapewniony transport. Jak zwykle pokazaliśmy że potrafimy i umiemy się bawić. Dziękuję wszystkim uczestnikom imprezy za stworzony klimat. Szczególne podziękowania kieruję do kolegi Bogdana Tokarskiego, który czuwał nad tym by wszystko było ok! W imieniu Halinki Relich, Andrzeja Użarowskiego i moim – Bogdan DZIĘKI. Zapraszamy za rok.
W weekend majowy (1 maja 2017 r.) odbyła się impreza sportowa pt. V Bieg Twardziela. I to już właśnie po raz piąty na starcie przygotowanym na torze Motocrossowym w Bogatyni mogli stanąć dorośli jak i dzieci chcący sprawdzić swoją siłę, szybkość ale przede wszystkim wytrzymałość podczas biegu z przeszkodami. Bieg był podzielony na pięć kategorii – przedszkolaki, młodziki, juniorzy, Elit dorośli i Open dorośli.
Dla dorosłych przygotowano trasę o długości ponad 10 km, na której na zawodników czekało do pokonania ponad 60 różnego rodzaju przeszkód, a w tym bagna, zarośla, chaszcze, strome podbiegi i mnóstwo błota. W kategoriach dla dorosłych wzięło udział ponad 70 osób, w tym znani w Polsce zawodnicy tej coraz popularniejszej dyscypliny. Niezwykle pozytywne wpisy, jakie umieścili na swoich portalach świadczą tylko o trudności i jakości imprezy, dzięki czemu już się o niej mówi w gronie wytrawnych zawodników.
Największą jednak popularnością cieszył się bieg z przeszkodami w kategoriach dla najmłodszych, gdzie na linię startu stawiło się około 160 dzieci. Z chęcią i uśmiechem na twarzy pokonywały przeszkody, w skład których wchodziły błoto, tunele, drzewa do przejścia i ślizgawka do sadzawki. Każdy mały „Twardziel” otrzymał pamiątkową koszulkę, a za ukończenie tego ciężkiego, lecz niezwykle satysfakcjonującego biegu został uhonorowany medalem, jako dowód swojej wytrzymałości i siły przetrwania. Jeszcze długo na korytarzach szkół i salach przedszkoli było słychać opowieści o przeżyciach podczas biegu.
Nas jako MZZPRC niezwykle cieszy radość naszych dzieci – dzieci jak i wnuków naszych członków i pracowników Elektrowni Turów, których na biegu było wielu. I możemy się poszczycić tym, że przyczyniliśmy się do jego organizacji jako jeden ze sponsorów.
Organizatorom gratulujemy stworzenia tak udanej imprezy i życzymy sukcesu również w przyszłym roku
Witam Wszystkich
Informuję, że w dniach 24 do 26 kwiecień 2017 roku w Bukowinie Tatrzańskiej obradował XXX Krajowy sprawozdawczy Zjazd Delegatów OZZZPRC. Było to pierwsze spotkanie Delegatów po rocznej pracy naszego Zrzeszenia pod nowym kierownictwem. Na pierwszy rzut oka można było stwierdzić, że w przeciwieństwie do lat poprzednich organizacja zjazdu nie budziła zastrzeżeń zwłaszcza tych kosztowych. Odnoszę również wrażenie, że same obrady przebiegały w spokojniejszej atmosferze. Organizatorzy Zjazdu w trybie roboczym ustalili kandydatów do prowadzenia obrad, obsadzenia komisji skrutacyjnej; uchwał i wniosków itp. Organizacyjnie usprawniło to merytoryczny „start” obrad. Jedynym zauważalnym problemem była przygotowana procedura i tryb przeprowadzenia zmian w statucie Zrzeszenia. Sekcja Elektrowni na Węgiel Brunatny wniosła zastrzeżenia co do trybu wyboru członków władz Zrzeszenia jednak Delegaci uznali i zarazem przyjęli projekt przedstawiany przez Komisję Statutową. Moim zdaniem przyjęta koncepcja a zakłada ona prawo wyboru do władz naszego Zrzeszenia nieobecnego na wyborczym zgromadzeniu kandydata – narusza przyjęty zwyczaj. Ciekaw jestem kto odpowie na pytanie do ewentualnego kandydata
i co nieobecny kandydat powie albo jak zareaguje gdy pojawi się kontr-kandydat. Pozostawmy
to losowi i mądrości wyborcom. Myślącym SAMODZIELNIE wyborcom.
Sprawozdania poszczególnych organów władzy związkowej zostały przez Delegatów przyjęte, absolutoria udzielone a więc przed nami rok pracy.
Oby z sukcesami. Szczerze tego życzę Zarządowi.
W obradach Zjazdu uczestniczyło 104 Delegatów z e 125 uprawnionych Delegatów wywodzących się z organizacji zakładowych skupionych w naszym Zrzeszeniu. Naszej organizacji przysługują dwa mandaty a udział w Zjeździe bierze również zasiadający w Zarządzie Krajowym Przewodniczący sekcji Elektrowni na Węgiel Brunatny.
Prowadzący Zjazd stwierdzili wyczerpanie porządku obrad i komendą „sztandar wyprowadzić” zakończyli XXX Krajowy Zjazd.
Pozdrawiam serdecznie. J.M.
Witam wszystkich.
Do zdarzeń, które w ostatnich dniach miały miejsce i które warte są poświecenia kilku chwil aby się z nimi zapoznać mogę zaliczyć posiedzenie Społecznej Rady Konsultacyjnej Wytwarzania oraz Sprawozdawcze Zebranie Delegatów naszego Związku Zawodowego. Zacznę od wcześniejszego w dacie - spotkania Rady. Było to posiedzenie dwudniowe.
W pierwszym dniu Strona Społeczna na roboczym spotkaniu omówiła bieżącą sytuację w Oddziałach. Odnieśliśmy się do podpisanych porozumień kończących spory zbiorowe, porozumień dotyczących stosowania Kodeksu Etyki, polityki płacowej w Oddziałach oraz obsługi prawnej Rady. Wymieniliśmy się informacjami na temat funkcjonowania grupowego ubezpieczenia na życie oraz przebiegu spotkań dotyczących prac projektowych i prowadzonego postępowania dot. Pracowniczych Programów Emerytalnych łącznie z przedstawionymi ofertowymi prezentacjami TFI PZU S.A. i PKO TFI S.A. Jako postulat przedstawicieli z Oddziału Elektrownia Turów zgłosiliśmy palący problem w spółce Eltur-Serwis. Udało nam się przekonać uczestników spotkania, że sprawa spółki Eltur-Serwis musi znaleźć się w agendzie spotkania plenarnego Rady z udziałem Zarządu PGE GiEK S.A. W bloku spraw różnych poruszyliśmy sprawę dnia wolnego od pracy, który powinien być udzielony pracownikom Oddziałów wytwarzania w dacie uroczystych akademii z okazji Dnia Energetyka. Szerzej omówię to zagadnienie jak będę miał wiedzę na ten temat. Ustaliliśmy wstępnie,że czekamy w tej sprawie na propozycje Pracodawców.
W dniu następnym odbyło się spotkanie Rady z członkami Zarządu PGE GiEK S.A. Obecny był; Pan Stanisław Żuk Wiceprezes Zarządu ds. Wydobycia i Pan Krzysztof Domagała Wiceprezes Zarządu ds. Wytwarzania. W spotkaniu uczestniczyli również przedstawiciele Departamentów – HR i Prawnego.
Zaskoczeniem dla Strony Społecznej była nieobecność Prezesa Sławomira Zawady, ponieważ spotkanie było umówione i z różnych przyczyn dwukrotnie przekładane. Sytuację wyjaśnił Pan Stanisław Żuk i poprosił o wyrozumiałość i nie odwoływanie rozmów. Podkreślił, że obecni na spotkaniu członkowie Zarządu są umocowani do prowadzenia rozmów. Tak też się stało. Dużo emocji wywołała sprawa Eltur-Serwis. Prezes Stanisław Żuk poinformował Stronę Społeczną, że przygotowywany jest program naprawczy dla spółki Eltur-Serwis a nadzór nad działalnością spółki osobiście sprawuje Prezes Zawada.
Przedstawiciele związków zawodowych z innych Oddziałów zwrócili nam uwagę, że Rada jako gremium nie powinna zajmować się spółkami zależnymi. Uzgodniliśmy zatem, że problem ten przedstawimy właścicielowi tzn. Zarządowi PGE S.A. niemniej uważamy, że mówimy o problemie ok. sześciuset pracowników i każde gremium jest ważne, zwłaszcza to w którym uczestniczą osoby z kręgu nadzoru. W kolejnych punktach odnieśliśmy się do tematów wyżej opisanych a szczególny nacisk położyliśmy na konieczność aktualizacji treści „Mechanizmu ustalania wskaźnika wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia u Pracodawców GK PGE”. Do wszystkich naszych postulatów Zarząd odniesie się na kolejnym spotkaniu natomiast w sprawie „wskaźnika płac” mamy już odzew i w tej sprawie 30 marca odbędzie się spotkanie przedstawicieli wszystkich trzech Społecznych Rad. To tyle w temacie Rady Wytwarzania. Teraz przechodzę do naszego zebrania.
Jak wszystkim wiadomo Sprawozdawcze Zebranie Delegatów odbyło się w środę 22 marca. Porządek obrad przewidywał powołanie komisji problemowych, złożenie sprawozdań przez Przewodniczącego, Skarbnika oraz Komisję Rewizyjną, panele dyskusyjne - roboczy oraz z udziałem gości Zebrania - oraz przyjęcie uchwał i wniosków. W Zebraniu uczestniczyło ogółem 40 Delegatów na 53 uprawnionych. Na wstępie Delegaci minutą ciszy uczcili pamięć zmarłej koleżanki Krystyny Morończyk oraz zmarłego kolegi Krzysztofa Żelazo. CZEŚĆ ICH PAMIĘCI!
Przewodniczącym Zebrania jednogłośnie został wybrany kol. Bogdan Tokarski. W imieniu Zarządu sprawozdanie z pracy Zarządu oraz z działalności finansowej w 2016 roku złożył Przewodniczący Związku Janusz Mańko. W imieniu Komisji Rewizyjnej sprawozdanie złożył jej Przewodniczący kol. Rafał Czerwiński. Po złożeniu sprawozdań odbył się pierwszy panel dyskusyjny. Po dyskusji Przewodniczący Zebrania przeprowadził głosowania nad przyjęciem sprawozdań i udzieleniem absolutorium. Delegaci udzielili absolutorium za rok sprawozdawczy 2016 - Przewodniczącemu Związku, Zarządowi oraz Komisji Rewizyjnej.
W trakcie ogłoszonej przerwy odbyło się posiedzenie Zarządu Związku. Po przerwie Delegaci powitali zaproszonych na Zebranie gości. Z Oddziału Elektrownia Turów zaszczycili nas Pan Paweł Styczyński – DyrektorEkonomiczno-Finansowy oraz Pan Tomasz Żelazko – Dyrektor Techniczny. Z Epore Sp. z o.o. Oddział Bogatynia obecny był Pan Bogdan Brzozowski
– Dyrektor Oddziału. Niestety wyjazd służbowy uniemożliwił udział w Zebraniu Dyrektorowi naszego Oddziału Panu Piotrowi Frąszczakowi i Panu Rafałowi Rozentreterowi – Prezesowi Spółki Eltur-Serwis.
Rozpoczęliśmy drugi panel dyskusyjny. Dyskusja koncentrowała się na sprawach płacowych, procesu modernizacji bloków 1 -3, zmian w Zakładowym Regulaminie Świadczeń Socjalnych. Po wyczerpaniu tematów dyskusji Przewodniczący Zebrania podziękował wszystkim za obecność i zakończył obrady.
I to tyle ze spraw bieżących. Pozdrawiam. J.M.
W dniu 10.03.2017r Strona społeczna wraz z Pracodawcą po długich negocjacjach podpisła Protokołu Dodatkowego nr 12 do ZUZ. Protokół wprowadza zmiany do Regulaminu Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS) który doprecyzowuje część zapisów i definiują zagadnienia, dotychczas nieuregulowane w ZFŚS. Zmiany te dotyczą m.in:
W związku z ustaleniami z dnia 16.11.2016 spotkania ze Stroną Społeczną PGE GiEK S.A. i poczynionymi dziś konsultacjami z „trzecią stroną porozumienia”, która bierze udział w procesie negocjacji, czyli PGE S.A., przesyłamy niniejszym skorygowany kończącego spory zbiorowe. Projekt zawiera:
PGE GiEK planuje wybudować w Elektrociepłowni Lublin Wrotków blok biomasowy, który będzie opalany słomą oraz zrębkami leśnymi. Założono, że zainstalowana moc generatora będzie wynosić 29 MWe, a maksymalna moc cieplna 45 MWt. Zakładana dyspozycyjność jednostki to 7896 godzin rocznie. Paliwem spalanym w bloku ma być słoma (50 proc.) oraz zrębki leśne (50 proc.). Nominalny strumień paliwa ma wynosić po 93,6 tys. ton rocznie dla każdego z nich. Ponadto zlecenie na wykonanie projektu budowlanego oraz uzyskanie prawomocnego pozwolenia na budowę otrzymał Energoprojekt-Warszawa.
źródło wnp
Witam Wszystkich.
Od dłuższego czasu nie było żadnego postępu w „rozmowach”, których kanwą był zawieszony a w późniejszym czasie odwieszony spór zbiorowy. Nie miałem zatem tematu do podzielenia się nimi z Wami. Obecna sytuacja i forma dialogu pozwala na przekazanie kilku informacji z tego obszaru. Celowo użyłem słowa „rozmowy” gdyż jest dalej tak jak wcześniej pisałem tzn. Pracodawcy uważają, że nasze rozmowy są negocjacjami a Strona Społeczna stoi na stanowisku , że są to mediacje. Tu niestety nic się nie zmieniło. Najważniejsze, że dochodzi do spotkań i rozmów i strony nie stoją w bezczynności. Pojawił się oczywiście element eskalacji sporu w postaci postawienia ultimatum co do terminu przedłożenia przez Pracodawców konkretnego projektu porozumienia, który byłby fundamentem do zakończenia sporu i, którego elementem uzgodnień były by nasze postulaty dotyczące etatyzacji w poszczególnych oddziałach oraz gwarancje zatrudnienia. Taki projekt został Stronie Społecznej przedstawiony w ubiegłym tygodniu. Dzisiaj tj. 11 października w Bełchatowie odbywają się kolejne rozmowy. Pracodawcy wstępnie określili okres wydłużenia gwarancji. Pozostaje jeszcze ważny element etatyzacji. Nie podam szczegółów omawianego projektu, ponieważ Strona Społeczna dopiero dzisiaj omówi jego merytoryczną zawartość. Można jednak przypuszczać, że jest szansa na porozumienie w „dialogu” a nie na „barykadach”.
Drugim wątkiem, który chcę poruszyć jest temat płacowy. Jest już więcej niż pewne, że ze Strony władz spółki nie będzie żadnych decyzji dotyczących płac w Oddziałach. Nie ukrywam, że obie strony liczyły na „jakieś” decyzje, które pozwoliły by na uruchomienie przeszeregowań „układowych”. Dobra informacją jest to, że nie było złych decyzji tzn. takich, które doprowadziłyby do zawieszenia stosowania niektórych przepisów Układu Zbiorowego Pracy.
W dniu wczorajszym odbyło się spotkanie Strony Społecznej z Dyrekcją Oddziału. Służby płacowe przedstawiły nam sytuację funduszu płac ze wszystkimi zdarzeniami, które miały miejsce w tym roku. Informacja dotyczyła formalnych decyzji dotyczących indywidualnych przeszeregowań związanych z awansami Pracowników, zmianą stanowisk w wyniku których Dyrektor przyznawał płace wyższą od poprzedniej, zmianą stanowisk gdzie stawka zasadnicza była zmniejszona oraz indywidualne przeszeregowania łącznie ze stawkami przedemerytalnymi. Otrzymaliśmy również projekt porozumienia w którym Pracodawca przewiduje wypłatę premii z funduszu płac w wysokości pozwalającej na realizację wskaźnika wzrostu płac przewidzianego na 2016 rok. Padła propozycja wypłaty jednorazowej premii, której wielkość oraz podział Strony uzgodnią na kolejnym spotkaniu. Wstępnie przyjęliśmy, że mogłaby być wypłacona w listopadzie. Omówiliśmy również temat grudniowej premii dodatkowej (15 % obligatoryjnie i 10% uznaniowo). W tej sprawie obowiązuje inne porozumienie. Pracodawca potwierdził, że są również środki na ZFŚS przewidziane na świąteczną pomoc materialno-rzeczową. W kwestii przeszeregowań układowych Pracodawca zaproponował przeniesienie tej regulacji na rok 2017. Po szczegółowym wyliczeniu środków z tego roku i z projekcji funduszu płac roku 2017 uzgodnimy datę uruchomienia przeszeregowań układowych. Zaproponowaliśmy Pracodawcy zawarcie łącznego porozumienia płacowego na 2016 i 2017 rok. O dacie kolejnego spotkania zostaniemy powiadomieni w najbliższym czasie.
To tyle ze spraw bieżących. Informacje o ustaleniach i zapisy porozumienia przekażę niezwłocznie po ich jego podpisaniu. Pozdrawiam. J.M.
Zmiany w prawie pracy od 1 stycznia 2017r.
Od 1 stycznia 2017 r. zaczęły obowiązywać modyfikacje mających uprościć pracodawcom wypełnianie niektórych obowiązków z zakresu prawa pracy. Tak przewiduje ustawa z 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców. Zgodnie z ww. ustawą zmianie ulegnie pięć artykułów Kodeksu pracy.
1. Nastąpi zmiana w zakresie obowiązku wydania regulaminu wynagradzania.
Podmioty dające zatrudnienie mniej niż 50 pracownikom, regulaminy będą mogły tworzyć dobrowolnie, przy czym pracodawcy zatrudniający nie mniej niż 20 i mniej niż 50 pracowników, będą musiały ustalać regulamin wynagradzania i regulamin pracy, jeżeli z takim wnioskiem wystąpi zakładowa organizacja związkowa.
2. Od 1 stycznia 2017 r. nastąpi zmiana w zakresie zasad wydawania świadectw pracy i ich treści.
Ustawodawca chcąc ułatwić zasady wystawiania świadectw pracy, wprowadza regulacje, w myśl których:
3. Forma pisemna dla umowy o współodpowiedzialności materialnej.
Od 1 stycznia 2017 r. umowy o współodpowiedzialności materialnej za powierzone mienie zawierane między pracodawcą i pracownikami muszą być zawierane pod rygorem nieważności wyłącznie w formie pisemnej. Do omawianych umów trwających w dniu 1 stycznia 2017 r. stosuje się regulacje w brzmieniu dotychczasowym.
4. Od 1 stycznia 2017 r. zmiana w zakresie obowiązku wydania regulaminu pracy
Od 1 stycznia 2017 r. pracodawca zatrudniający mniej niż 50 pracowników może wprowadzić regulamin pracy, chyba że obowiązują postanowienia układu zbiorowego pracy, które zawierają to co zgodnie z Kodeksem pracy winien zawierać regulamin pracy.
Nowa zasada jest taka, że pracodawca zatrudniający co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników wprowadza regulamin pracy, jeżeli zakładowa organizacja związkowa wystąpi z wnioskiem o jego wprowadzenie, chyba że w obowiązują postanowienia układu zbiorowego pracy, które zawierają to co zgodnie z Kodeksem pracy winien zawierać regulamin pracy.Tworzenie zfśs w 2017 r.Od nowego roku pracodawca zatrudniający co najmniej 50 pracowników według stanu na dzień 1 stycznia danego roku w przeliczeniu na pełne etaty tworzy obligatoryjnie Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych. Natomiast pracodawca z niższym stanem zatrudnienia tworzy ten fundusz fakultatywnie.
W przypadku przedsiębiorców zatrudniających nie mniej niż 20 i mniej niż 50 pracowników, u którego działa zakładowa organizacja związkowa, może ona wystąpić z wnioskiem o utworzenie zfśs.
5. Zmiana terminów wnoszenia pozwów przez pracowników
Od 1 stycznia 2017 r. wszystkie te terminy ulegają wydłużeniu do 21 dni.